W 1773 roku Mozart został zatrudniony na dworze Księcia Arcybiskupa Salzburga Hieronima Colloredo. W Salzburgu miał wielu przyjaciół i wielbicieli, był ulubionym muzykiem w mieście. Mimo artystycznych sukcesów Mozart wraz z upływem czasu zaczął myśleć o znalezieniu lepszych możliwości gdzie indziej. Był niezadowolony z płacy wynoszącej 150 florenów rocznie. W 1775 roku zamknął swoje podwoje teatr dworski, co bardzo nie spodobało się Mozartowi, który miał w planach pisanie dużych oper. Jego niechęć do Salzburga rosła.

Wreszcie w wrześniu 1777 roku wyjechał z matką przez Augsburg i Mannheim do Paryża. Wyprawa nie spełniła oczekiwań Mozarta. Popadł w kłopoty finansowe. Jego matka poważnie zachorowała. Zbieranie funduszy spowodowało zwłokę w leczeniu, skutkiem czego jego matka zmarła na początku lipca. Poruszony Leopold Mozart energicznie zabiegał w Salzburgu o lepsze warunki zatrudnienia dla syna. Udało mu się zapewnić Wolfgangowi posadę organisty na dworze arcybiskupa, z pensją 450 florenów rocznie.

Mozart jednak wzbraniał się przed powrotem. Szukał szczęścia w Mannheim i Monachium. Nic jednak z tego nie wyszło i ostatecznie w styczniu 1779 roku wrócił jak niepyszny do Salzburga. Nowy kontrakt poza obowiązkami organisty nie stawiał zbyt wygórowanych warunków. Mozart miał skomponować kilka utworów religijnych. Arcybiskup wyraził życzenie by był wśród nich utwór na popołudniowe lub wieczorne uroczystości.

Laudate Dominum

Vesperae Solennes de Confessore

_{Książę Arcybiskup Hieronim von Colloredo}

Mozart dosyć szybko wywiązał się z tego zadania. Wiosną 1779 roku napisał Vesperae Solennes de Dominica K.321. Vesperae to właśnie msza lub nabożeństwo, które powinno się odbywać późnym popołudniem lub wczesnym wieczorem. Solennes (Solemn) jest wieloznaczne. W tym przypadku najsensowniejsze wydaje się przyjęcie znaczenia ‘świątecznego’. Zatem Vesperae solennes de Dominica przeznaczone jest do wykonywania w świąteczne-niedzielne popołudnie lub wieczór (dominica = niedziela).

Mozart oczywiście oparł się na liturgii katolickiej. Utwór składa się z pięciu psalmów i magnificat. Psalmy pochodzą ze zbioru oznaczonego numerami 109 – 140 według Wulgaty. Magnificat według Św. Łukasza 1.46-55. Cztery pierwsze psalmy były obowiązkowe w nabożeństwach wieczornych w zakonach katolickich. Budowa utworu jest następująca:

• Dixit Dominus (Vulgate 109)
• Confitebor (110)
• Beatus vir (111)
• Lauda pueri (112)
• Laudate Dominum (116)
• Magnificat – anima mea.

_{Mozart – portret z 1777 roku}

W następnym roku Mozart skomponował Vesperae solennes ponownie. Struktura utworu pozostała ta sama. Różnica polega na przeznaczeniu. Tym razem nie chodziło o zwykłą niedzielę, lecz o święto szczególne. Kompozycja nosiła bowiem tytuł Vesperae Solennes de Confessore K.339.

Termin ‘confessor’ odnosi się do świętych, którzy nie byli apostołami, męczennikami ani opatami zakonów. Najznaczniejszymi confessorami byli Św. Józef i Św. Franciszek. Wielu z takich świętych było biskupami. I o taki właśnie przypadek chodziło Mozartowi. Vesperae Solennes de Confessore został napisany na konkretny dzień – 24 września. Był to dzień Świętego Ruperta, współpatrona Katedry w Salzburgu i patrona całego regionu. Drugim patronem katedry był Św. Wirgil.

Św. Rupert był biskupem niemieckiego miasta Worms. W 696 roku Książę Bawarii Theodo zaprosił Ruperta do siebie by nauczał go w wierze. Rupert spełnił oczekiwania księcia. W następnym roku udał się w podróż po Bawarii, by głosić Słowo Boże. Zawędrował aż do ruin starego rzymskiego miasta Juvavia. Theodo zgodził się sfinansować budowle religijne, które Rupert zamierzał wznieść w tym miejscu. Powstał kościół Św. Piotra, opactwo i klasztor Nonnburg. Dziś jest to najstarszy kompleks klasztorny w świecie niemieckojęzycznym.

Wokół klasztoru benedyktynów powstało miasto Salzburg. Rupert zmarł w 718. Po jego śmierci zaczęto budować katedrę. Budowę ukończył w 774 roku biskup Wirgil. 24 września katedra została poświęcona Św. Rupertowi. Na pamiątkę tego wydarzenia w całej prowincji Salzburga corocznie obchodzi się Ruperti Kirtag.

_{Katedra w Salzburgu}

Tak też było i w czasach Mozarta. Confessore odnosił się do Św. Ruperta. Nie ma żadnego świadectwa o pierwszym i następnych wykonaniach Vesperae Solennes de Confessore. Utwór musiał być jednak znany. W 1781 roku gdy Mozart przebywał już w Wiedniu pisał do ojca by przesłał mu obie wersje Vesperae Solennes. Chciał je usłyszeć baron von Swieten.

Obie wersje Vesperae napisał Mozart na SATB (Sopran, Alt, Tenor, Bas), chór oraz orkiestrę składającą się z smyczków, fagotu, 2 trąbek, 3 puzonów i organów.

Muzyka Vesperae Solennes jest dosyć surowa. Być może wynikało to z charakteru psalmów. W każdym razie Mozart zastosował kontrapunktowanie w raczej starym stylu. Na tle pozostałych psalmów zdecydowanie wyróżnia się odmiennością i pięknem.

Laudate Dominum.

Ten psalm emanuje niewzruszonym spokojem i jest równie czarodziejski jak inna opisana już przeze mnie miniatura Ave Verum Corpus. Religijność Mozarta była dosyć wątpliwa. Za to jego kompozycja kościelne są wspaniałe.

Albert Einstein uwielbiał Laudate Dominum. Zresztą wysoko cenił obie Vesperae Solennes. Kiedyś wyraził się w ten sposób: „Nikt kto nie zna tych utworów nie zna Mozarta”.

W music boxie Vesperae Solennes de Confessore w wykonaniu Orkiestry Symfonicznej Związku Radzieckiego pod dyrekcją Rożdziestwieńskiego – naprawdę dobre wykonanie..