La Bamba
La Bamba
La Bamba to opowieść o Ritchie Valensie, młodym szalonym rock ‘n’ roll’owcu z lat 1950-tych, którego z zapałem i wiarygodnością zagrał Lou Diamond Phillips. Ten film przedstawia nam przejście 17-letniego Ritchie’go , z gitarą w ręce, od biednego końca Kalifornii gdzie mieszkają Latynosi do całkiem odmiennego miejsca. Spotykamy jego barwną rodzinę Amerykanów pochodzenia meksykańskego, która reaguje na jego karierę i sławę dumą ale i też z zawiścią. Widzimy ważne kobiety w jego życiu: ambitną matkę Connie Valenzuela (gra ją Rosana De Soto), przyrodnią siostrę Rosie Morales (Elizabeth Pena) i blond koleżankę z klasy (Danielle von Zerneck), dla której napisał swój pierwszy hit "Donna." Ta piosenka jak i "La Bamba" są wykonywane con brio przez Lou Diamond Philipsa z zespołem Los Lobos, który w filmie występuje jako Tijuana Band. Tragiczna koda filmu nie jest przesadnie eksponowana; jest to raczej calebrowanie życia Valensa a nie mowa pogrzebowa.
La Bamba
Oryginalnie "La Bamba" jest klasycznym przykładem stylu muzycznego son jarocho, który narodził się w meksykańskim mieście Veracruz. Historia odnosi go do pewnego wydarzenia z 1683 roku gdy piraci zaatakowali mieszkańców Veracruz, ludzi wolnych i niewolników. Hiszpańscy oficjele maltretowali niewolników tak straszliwie, że ci podnieśli rebelię nazwaną “Bambarria”, powstanie wszystkich poniżonych przeciw Hiszpanom.
La Bamba, 1987, poster
Większość ludzi nigdy by nie pomyślała, że piosenka "La Bamba" ma afrykańskie związki, a jednak pochodzi ona z Czarnej Afryki i do Meksyku przybyła wraz z niewolnikami. Do Veracruz zostali przywiezieni przez hiszpańskich handlarzy niewolników z Angoli i Kongo, ci z Angoli nazywali siebie ludźmi MBamba. Bamba zaś to ogólna nazwa plemion zamieszkujących wzdłuż rzeki Bamba. Ludzie Mbamba przenieśli do Meksyku swą kulturę, w tym i pieśń z przed 500 lat - La Bambę, która powstała w afrykańskich deszczowych lasach na wysokich płaskowyżach.
Los Lobos grają La Bamba, 1987
Tak więc, piosenka ta połączyła melodię z Afryki z rytmami hiszpańskiego flamenco oraz instrumentacją – używano skrzypiec, gitar, jaranas (gitar meksykańskich) oraz harfy. Śpiewane słowa tej piosenki różniły się wielce gdyż wykonawcy bardzo często je improwizowali. Niektóre wersje utrwaliły się dlatego, że były spopularyzowane przez znane i cenione zespoły, takie jak Mariachi Vargas de Tecalitlan czy Los Pregoneros del Puerto. Tradycję w tym utworze przenosi melodia, która niezależnie od zmiennych tekstów pozostaje taka sama.
El Mariachi
Piosenka jak i taniec do niej były wykonywane na weselach ponieważ tradycja określała go jako taniec ‘miłości’. Państwo Młodzi (lub inne pary tańczące) wykonywały skomplikowane kroki. Np. wers z słowami ‘arriba’ łączony był z krokami z uniesionymi nieco kolanami. Przed końcem piosenki para tańczy w tył i w przód na długiej czerwonej wstędze zwanej listón. Doszedłszy do końca para wiąże wstęgę w węzeł miłości (kokardę) używając tylko stóp. Nie jest to łatwe a para musi podnieść i pokazać wszystkim swoją ‘perfekcyjnie’ związaną kokardę. To naprawdę piękny taniec.
La Bamba dance - Arriba
Najsłynniejszą wersją tego utworu, znaną na całym świecie, jest ta nagrana w 1958 roku przez Ritchie Valensa. Valens urodził się jako Richard Valenzuela w Pacoima, California, z meksykańsko-indiańskich rodziców. Nie mówił dobrze po hiszpańsku ale rozumiał matkę i mówił tzw. Spanglish. Ritchie usłyszał słowa "La Bamby" od ciotki Ernestine Reyes i nauczył się ich fonetycznie, gdyż wzrastał w środowisku anglojęzycznym.
Ritchie Valens
Valens połączył tradycyjną melodię z rockowym uderzeniem, tworząc w ten sposób piosenkę dostępną dla populacji całej Ameryki i zapewniając jej miejsce (i samemu Valensowi) w historii rocka. Utwór posiada prostą formę zwrotka – refren. Oryginalnie ukazała się na stronie B singla z jego pierwszym przebojem „Donna”. "La Bamba" dostała się na listę Top 40 dwa tygodnie przed śmiercią Ritchie Valensa w katastrofie samolotowej, w której zginął również Buddy Holly i Big Bopper.
Donna/La Bamba, 1958
Piosenka ta była stosunkowo niewielkim hitem po wydaniu na singlu w listopadzie 1958 roku. Naprawdę wielkie sukcesy zaczęła święcić po nakręceniu La Bamba - filmu biograficznego o Ritchie Valensie w 1987 roku. Ten obraz był ogromną sprawą gdyż była to pierwsza duża produkcja Hollywood z latynoskim tematem.W Ameryce film został wydany w wersji hiszpańskiej i angielskiej, zaś Coca-Cola wprowadziła sprzedaż wiązaną przeznaczoną dla latynoskiej populacji Stanów Zjednoczonych – populacji, która wzrosła znacząco zarówno pod względem liczebności, jak i wpływów w nadchodzących latach.
Ritchie Valens
Tytułowe nagranie „La Bamby” zagrane przez Los Lobos z 1987 roku wspięło się na sam szczyt list przebojów w USA i Wielkiej Brytanii i pozostawało na pozycji #1 w ciągu trzech tygodni lata 1987 roku. Natomiast wersja Ritchie Valensa z 1958 roku znalazła się na 345 miejscu listy 500 Największych Piosenek Wszechczasów, opracowanej przez magazyn Rolling Stones. Jest to jedyna piosenka na tej liście, która nie jest śpiewana po angielsku. W niezamierzony przez Valensa sposób piosenka o silnym rodowodzie meksykańskim przetarła drogę takim przebojom jak “Twist and Shout” The Beatles i wielu innych utworów po 1962 roku na niej bazujących.
Ritchie Valens - La Bamba, 1987
La Bamba by Ritchie Valens
Para bailar La Bamba Para bailar La Bamba se necesita una poca de gracia Una poca de gracia Pa' mi, pa' ti, ay arriba, ay arriba Ay, arriba arriba Por ti seré, por ti seré, por ti seré Yo no soy marinero Yo no soy marinero, soy capitán Soy capitán, soy capitán Bamba, bamba Bamba, bamba Bamba, bamba, bam Para bailar La Bamba Para bailar La Bamba Se necesita una poca de gracia Una poca de gracia Para mi, para ti, ay arriba, ay arriba Para bailar La Bamba Para bailar La Bamba Se necesita una poca de gracia Una poca de gracia Pa' mi, pa' ti, ay arriba, ay arriba Ay, arriba arriba Por ti seré, por ti seré, por ti seré Bamba, bamba Bamba, bamba Bamba, bamba
Los Pregoneros del Puerto śpiewają La Bamba
Tłumaczenie polskie (wg tekstowo.pl)
Żeby tańczyć La Bambę, Żeby tańczyć La Bambę, Potrzeba trochę gracji, Trochę gracji dla mnie i Ciebie I w górę. I w górę. I w górę. I w górę. Dla Ciebie będę, dla Ciebie będę, dla Ciebie będę. Nie jestem marynarzem. Nie jestem marynarzem. Jestem kapitanem, jestem kapitanem, jestem kapitanem. Bamba Bamba Bamba Bamba Bamba Bamba Bam Żeby tańczyć La Bambę, Żeby tańczyć La Bambę, Potrzeba trochę gracji Trochę gracji Dla mnie i Ciebie I w górę. I w górę. Żeby tańczyć La Bambę, Żeby tańczyć La Bambę, Potrzeba trochę gracji, Trochę gracji dla mnie i Ciebie I w górę. I w górę. I w górę. I w górę. Dla Ciebie będę, dla Ciebie będę, dla Ciebie będę. Bamba Bamba Bamba Bamba Bamba Bamba Bamba Bamba
La Bamba dance - finał
Tlen Huicani - La Bamba (Son Jarocho)
Zmieniony (Poniedziałek, 02 Lipiec 2018 21:17)