Henryk Górecki. Ku Pamięci …

Henryk Górecki zmarł 12 Listopada 2010 w wieku 76 lat. Był polskim kompozytorem, który osiągnął niesłychaną popularność w Zachodniej Europie i Ameryce w latach 1990-tych dzięki nieziemskiemu splendorowi jego 3 Symfonii (Symphony of Sorrowful Songs; Symfonia Pieśni Żałosnych), która na krótko osiągnęła 6 miejsce na brytyjskiej liście przebojów tuż za Paulem McCartney’em.

Swoje życie muzyczne zaczynał jako pionier polskiej awangardy a jego prace były często odrzucane przez publiczność za ich gwałtowność i to zarówno za brzmienie, jak i za sposób wykonywania. Jednak sukces 3 Symfonii – naprawdę wielki sukces kompozytorski – poprowadził go w przeciwnym kierunku: prostoty i religijnego minimalizmu. Porzucił skomplikowane, drażniące, zgrzytliwe akordy modernistyczne. W to miejsce Górecki znalazł nowy głos w spokojnym i łagodnym dźwięku, który ogniskował się w konwencjonalnej tonalności.

Gorecki - Symfonia pieśni żałosnych

Symfonia Pieśni Żałosnych początkowo była poświęcona ofiarom Holocaustu. W każdej z trzech części sopran śpiewa polski tekst do: XV-wiecznego lamentu; wiadomości napisanej na murze w celi Gestapo; śląskiej modlitwy matki szukającej zaginionego syna.

Henryk Mikolaj Gorecki

Dzieło zostało napisane w 1976 roku, ale dopiero w 1992 roku wydane przez Nonsuch, śpiewane przez Dawn Upshaw z towarzyszeniem London Sinfonietta pod dyrekcją Davida Zinmana.

Zmiany na Wschodzie objęły nie tylko polityczną scenę ale również ekonomiczny i muzyczny pejzaż.

Symphony of Sorrowful Songs, cover

Wkrótce nadeszły pomyślne nagrania nowych kompozycji w historii wydawnictwa muzyki klasycznej. Jak napisał krytyk muzyczny Alex Ross: “Nietrudno zgadnąć dlaczego [Górecki] i kilku podobnie myślących kompozytorów uzyskało masowy odzew w latach globalnego boomu ekonomicznego lat 80. i 90.; oni zapewniali oazy odpoczynku w technologicznie przesyconej kulturze.”

Mimo tego, że dużo było klasycznej muzyki w rozwijających się stacjach radiowych FM, Góreckiego i jego muzyki było coraz więcej.

Takie kompozycje jak Three Pieces in Old Style (1963) and Muzyka staropolska (1969) czerpały inspiracje z muzyki góralskiej regionu Tatr, najwyższej części Karpat.

Henryk Gorecki – Works

W 1975 roku Górecki został mianowany rektorem jego byłej uczelni w Katowicach, lecz z powodów politycznych został zmuszony do rezygnacji po proteście przeciw odmowie władz państwowych odwiedzin Katowic przez Papieża. Jego odpowiedzią był Beatus Vir, wspaniałe psalmy na chór i orkiestrę, które sam dyrygował dla Papieża w Krakowie.

Henryk Mikolaj Gorecki

W kwietniu 1989 roku świętowano muzykę Góreckiego (razem z podobnie piszącym kompozytorem rosyjskim Alfredem Schnittke) przez modernistyczny zespół London Sinfonietta celem ukazania punktu zwrotnego Brytyjskiego zrozumienia Wschodniego post- Szostakiewiczowskiego muzycznego krajobrazu. To zapewniło tym kompozytorom oryginalny głos, który miał nawet większe znaczenie niż, po kilku miesiącach, rewolucje wiejące przez Europę Wschodnią.

Po sukcesie Symfonii Pieśni Żałosnych, którą sprzedano w ilości ponad milion kopii, Górecki mógł wreszcie kupić sobie Mercedesa, o którym marzył od wielu lat oraz willę w jego ukochanych Tatrach.

Tatra Mountains

Było wiele znaczących muzycznie prac Góreckiego w latach 90.m.in. Kleines Requiem für eine Polka (1993), które było nagrane dwukrotnie przez Philips i Nonesuch, jednak nie zrobiły takiego wrażenia na wyobraźni słuchaczy as Symfonia Pieśni Żałosnych.

Henryk Mikolaj Gorecki