Joseph Haydn - Siedem Ostatnich Słów Chrystusa Na Krzyżu

1 - "Ojcze przebacz im, bo nie wiedzą co czynią!"
2 - „Zaprawdę, powiadam ci: Dziś ze mną będziesz w raju”
3 – „Niewiasto, oto syn Twój. Oto Matka twoja”
4 - „Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?”
5 - „Pragnę”
6 - „Wykonało się!”
7 - „Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego”.

Siedem razy mówił Chrystus do swego Ojca i ludzi. Wszystkie te zdania, choć rozproszone w świadectwach ewangelistów, dopełniają się w kontekście zbawiennego planu Boga wobec świata, tworząc przejmujący testament wybaczenia, zbawienia, troski, samotności, cierpienia, zwycięstwa i zawierzenia w modlitwie.

_{Michelangelo - Crucifixion}

"Oratorium bez tekstu" nawiązujące do ostatnich słów Jezusa - takie dość niecodzienne zamówienie otrzymał Haydn od przełożonego zgromadzenia Hermandad de la Santa Cueva w Kadyksie. Z zadania wywiązał się znakomicie, stworzył jedno ze swych najpopularniejszych dzieł.

Joseph Haydn - Seven Last Words of Christ

Kompozycja przybrała formę cyklu siedmiu sonat instrumentalnych (siedem razy adagio) poprzedzonych introdukcją, zwieńczonych zaś jedynym szybkim fragmentem - Il Terremonto - obrazującym trzęsienie ziemi i zmartwychwstanie. Każdą z sonat zapowiada tekst zaczerpnięty z Ewangelii - słowa Chrystusa wypowiedziane przed śmiercią.

Kompozycja wykonana po raz pierwszy w Kadyksie w Wielki Piątek 1787 r. cieszyła się potem takim uznaniem, że powstały kolejne jej wersje - wokalna, kwartetowa i fortepianowa.

_{Diego Velazquez - Crucifixion}

Sam Haydn po kilkunastu latach tak o tym wspominał: „Mury, okna i kolumny katedry były pokryte czarną tkaniną, wielka lampa wisiała w centrum oświetlając mistyczną ciemność. O północy drzwi katedry zostały zamknięte i orkiestra zaczęła grać. Biskup stanął za pulpitem, wypowiedział pierwszą z fraz (słowo ‘words’ zostało źle przetłumaczone z niemieckiego i powinno oznaczać frazę) z komentarzem, opadł na kolana przed ołtarzem i przeżywał. Biskup wstawał i klękał tak siedem razy i za każdym razem orkiestra grała po jego komentarzu.

Moja kompozycja musi być osądzana w tym aspekcie. Zadanie stworzenia 7. części, z których każda powinna trwać 10 minut, bez zmęczenia słuchaczy, nie było proste. Wkrótce odkryłem, że nie utrzymałem zadanego czasu trwania”.

Haydn napisał Siedem Ostatnich Słów w 1786 roku na pełną orkiestrę. Rok później przedstawił odmienną wersję na kwartet skrzypcowy, która stała się najpopularniejszą wersją. W tym samym czasie wydawca opublikował transkrypcję fortepianową.

W 1795 roku Haydn podróżował po Niemczech i Austrii. W Passau usłyszał aranżację na chór, dokonaną przez chórmistrza Josepha Friebertha, który dodał kilka chorałów do oryginału. Dopiero wtedy Haydn stworzył własną wersję z chórem i to uznać za właściwe oratorium. Wykorzystał tekst Barona Gottfrieda van Sweden. Ta ostateczna wersja została wykonana w Wiedniu w 1796 roku, a opublikowana została w 1801 roku.

Oratorium „Siedem Ostatnich Słów Chrystusa Na Krzyżu” to jedna z najbardziej uduchowionych i subtelnych kompozycji Haydna. Była to muzyczna proklamacja wielkiej wiary w Boga.

Jest to naprawdę piękna muzyka, pełna wyrazu i mimo tematyki, pełna wdzięku.

_{Józef Haydn - Portet z 1792 roku}