Pablo de Sarasate - Zigeunerweisen (Arie Cygańskie)

Zigeunerweisen to tytuł japońskiego filmu z 1980 roku. Reżyserował Seijun Suzuki na podstawie powieści Disk of Sarasate autorstwa Hyakken Uchidy. Tytuł filmu został zaczerpnięty z płyty nagranej przez Pablo de Sarasate Zigeunerweisen. Jest to utwór na skrrzypce, który odgrywa istotną rolę w fabule filmu.

Pablo de Sarasate - Zigeunerweisen

Pablo Martín Melitón de Sarasate y Navascuéz urodził się 10 marca 1844 roku w Pampelunie, w hiszpańskiej prowincji Navarra. Jego ojciec był kapelmistrzem w Artylerii i zaczął uczyć syna gry na skrzypcach gdy ten ukończył pięć lat. Wkrótce Pablo podjął ćwiczenie u lokalnego nauczyciela muzyki. Po trzech latach zagrał w La Coruni swój pierwszy publiczny koncert.

Pablo de Sarasate

Pierwsze występy Pablo wzbudzały entuzjazm wśród słuchaczy. Zaczęli oni zbierać fundusze by wysłać go na naukę u sławnego Manuel Rodríguez Saeza do Madrytu. Nie trwało długo a młody skrzypek stał się ulubieńcem dworu Królowej Izabeli II.

Hiszpania w tamtym okresie leżała na peryferiach głównych kierunków rozwoju muzyki klasycznej. Na dworze królewskim doszli do wniosku, że nikt w Hiszpanii już niczego Pablo de Sarasate nie nauczy. Królowa pomogła rodzinie wysłać go na studia do Paryża.

Queen Isabella II

W paryskim Konserwatorium zaopiekował się nim profesor Alard. Pablo poczynił szybko olbrzymie postępy. Hiszpanie cieszyli się z rosnącej sławy Pablo i popierali finansowanie jego studiów przez królową. W 1857 roku (mając 13 lat !) zdobył pierwszą nagrodę dla najlepszego skrzypka w konserwatorium. W Hiszpanii uznano go za najlepszego violinistę w kraju. Mógł już rozpocząć karierę jako wykonawca.

Koncert w Konserwatorium w Paryżu

W Paryżu Sarasate debiutował na dużej scenie w 1860 roku, w następnym roku wystąpił w Londynie. Był to początek ciągłych koncertów w wielu krajach świata. Występował w całej Europie oraz w Północnej i Południowej Ameryce.

Sarasate - Koncert w Paryżu

Popularność Sarasate i jego hiszpańskiego ‘smaku’ muzyki wpływała na jemu współczesnych. Pojawiło się wiele utworów dedykowanych Sarasate. Wśród nich były: Koncert Skrzypcowy nr 2 Henryka Wieniawskiego, Symfonia Hiszpańska Edwarda Lalo, Koncert Skrzypcowy nr 3 oraz Introduction and Rondo capriccioso Kamila Saint-Saënsa, Fantazję Szkocką Maxa Brucha, a także Pibroch Suite Alexandra Mackenzie. Również Souvenir de Sarasate skomponowane przez Williama H. Potstocka było inspirowane przez sławnego skrzypka.

Pablo de Sarasate

George Bernard Shaw powiedział kiedyś, że było wielu kompozytorów, którzy pisali na skrzypce ale tylko niewielu tworzyło skrzypcową muzykę. O talentach Sarasate, zarówno jako skrzypka, jak i kompozytora stwierdził, że „zostawił krytyków bez tchu kilka mil za sobą”. Rzeczywiście, jego cztery tomy tańców hiszpańskich na skrzypce i fortepian cieszyły się niezwykłym powodzeniem wśród współczesnych i cieszą nadal. Zaś Zigeunerweisen na skrzypce z orkiestrą to standard koncertowy do naszych czasów.

Pablo de Sarasate

Zigeunerweisen (Cygańskie Arie), Op. 20 formalnie jednoczęściowy można podzielić na cztery sekcje, trzy pierwsze w tonacji c-moll, ostatnia w A-dur, cechujące się odmiennymi tempami:

Moderato: imponujący, wirtuozowski wstęp z wolną, majestatyczną orkiestrą ale z trochę delikatnymi skrzypcami.

Lento: skrzypce grają smętnie na 4/4. Ta sekcja ma improwizatorską jakość; melodia, która zasadniczo składa się z pary czterotaktowych fraz, jest akcentowana trudnymi przebiegami i trudnymi technicznie figurami, zawierającymi latające spiccato i podskoki smyczka.

Un poco più lento 2/4 – Stłumiony solista grą melancholijną melodie z tzw. odwrotnym synkopowaniem szestnastek i wprost ósemek.

Allegro molto vivace 2/4 – Od tego miejsca utwór staje się ekstremalnie szybki. Solo jest wyzwaniem dla wykonawcy, przede wszystkim przez długie spiccatowe przebiegi, ale też przez sztuczną harmonię i pizzicato w lewej ręce.

Pablo de Sarasate

W 1904 roku Sarasate sam nagrał na płytę Zigeunerweisen dając skrzypkom podstawę dla ich własnych interpretacji. Utwór nagrali między innymi Mischa Elman, Nigel Kennedy, Zino Francescatti, Jascha Heifetz, Ivry Gitlis, Isaac Stern, Itzhak Perlman, Kyung-wha Chung, Gil Shaham, Midori Gotō, Sarah Chang, Anne-Sophie Mutter i David Garrett. Kontrabasista Edgar Meyer nagrał swoją wersję z Belą Fleck I Mikem Marshallem na albumie Uncommon Ritual.

Pablo de Sarasate