Sergiusz Prokofiew – Symfonia Nr 1 ‘Klasyczna’

Symfonia Klasyczna Sergiusza Prokofiewa patrzy i do przodu i do tyłu. Wstecz do klasycznego stylu Haydn’owskiej orkiestracji i formy. Wprzód, do nowego muzycznego genre’u – neoklasycyzmu.

Model klasyczny przykłada duże znaczenie do poprawnych, pełnych wdzięku manier; do symetri i logicznie zbudowanych proporcji, do jasnych kontrastów. Klasyczne symfonie są inne od późniejszych symfonii romantycznych. Napisane są na mniejsze orkiestry i są zdecydowanie krótsze.

Prokofiev – Symphony No.1 ‘Classical’

Jak wyjaśnił sam Prokofiew w swoich pamiętnikach: „Wydawało mi się, że gdyby Haydn żył w naszych czasach zachował by swój sposób komponowania, a jednocześnie wykorzystał co nieco z nowej muzyki. Taki właśnie rodzaj symfonii chciałem napisać; symfonie w klasycznym stylu.”

Józef Haydn

Symfonia powstała w 1917 roku, w tym samym, w którym rozpoczęła się Rewolucja Bolszewicka. Jest coś zaskakującego w tym, że Prokofiew mógł stworzyć taką beztroską kompozycję w czasie gdy jego ojczysta Rosja była wstrząsana wojną i rewolucją. Jednakże, jak sam później wyjaśniał, Prokofiew był słabo zorientowany w wydarzeniach roku 1917. Antyczna wesołość i szyk ‘Klasycznej’ Symfonii przywołuje szczęśliwsze i bardziej niewinne czasy.

Sergiusz Prokofiew

Pierwsza Symfonia jest intrygująca w świetle dotychczasowej opinii o Prokofiewie jako ważnej osobistości w rosyjskiej awangardzie pierwszych dekad XX wieku. Nazwanie symfonii ‘Klasyczną’ jest jednak trafne uwzględniając jej cechy.

Symfonia ma znaną czteroczęściową formę:

I.    Allegro
II.    Intermezzo. Larghetto
III.    Gavotte. Non troppo allegro
IV.    Finale. Molto vivace

Symfonia Nr 1 - rękopis

Przeznaczona została na orkiestrę typową w ostatnich latach wieku XVIII i wczesnych lat wieku XIX (2 flety, 2 oboje, 2 klarnety, 2 fagoty, 2 rogi, 2 trąbki, kotły i smyczki) i ma zdecydowanie lekkie serce, nawet humorystyczny charakter, zgodnie z duchem symfonii Haydna.

SergiuszProkofiew

Symfonię tę można uznać za jedną z pierwszych neoklasycznych kompozycji. Prokofiew zastosował harmoniczne progresje, które były w XVIII wieku bardzo unikalne. Poziomu trudności technicznych instrumentacji (zamierzonych czy nie) również nie znajdzie się w symfoniach Haydna.

Sergiusz Prokofiew

Prokofiew był świadomy, że jego symfonia nigdy nie przeszła by egzaminu w czasach Haydna. „Neo” w „neoklasycyźmie” stosuje się dla większości tych symfonii, które posiadają unikalne brzmienie. Jest możliwe, że nawet jeśli Prokofiew próbował nadać brzmienie najbliższe Haydnowi, to był on zbyt prawdziwym artystą i nie umiał całkowicie zrezygnować z własnego stylu. Poza tym w wieku 26 lat ciągle jeszcze brakowało trochę warsztatu kompozytorskiego by osiągnąć dokładne Haydnowskie brzmienie.

Sergiusz Prokofiew

Co by nie powiedzieć, to symfonia ta wciąż pozostaje miła, nie wymagając znajomości jej powstania – jest pełna uroku, pasji, wirtuozerii i energii.

Gawot z Symfonii Klasycznej