Mbube – Wimoweh – Lew Śpi Dziś Wieczorem

Mbube to południowo-afrykański styl śpiewania, tradycyjnie wykonywany A cappella (bez akompaniamentu) mocno i głośno. Słowo ‘mbube’ w języku Zulu oznacza ‘lwa’. Członkowie grup wokalnych są z reguły mężczyznami chociaż niektóre zespoły mają w składzie śpiewaczki. Forma wymaga śpiewania unisono przez mniejsze grupy tworząc zawiłą harmonię i strukturę utworów. Twórcą tego stylu był Solomon Linda a w jego rozwinięciu największy udział miała Miriam, jak również od lat 60-tych zespół Ladysmith Black Mambazo.

Mbube or The Lion Sleeps Tonight

Już przeszło pół wieku to krótkie szczęśliwe słowo jest rozpoznawane przez piosenkę znaną jako “The Lion Sleeps Tonight.” Od wersji Pete Seegera z 1952 roku (zatytuowaną “Wimoweh”) poprzez singel grupy Tokens (1961) aż do jego głównej roli w niezwykle popularnym filmie Disneya, song ten czarował całe generacje. Sprzedano miliony płyt z melodią, która przeszła cały świat, w różnych językach, często jako regionalna piosenka ludowa.

Mbube

Jednak historia “The Lion Sleeps Tonight” nie jest zbyt szczęśliwa dla twórcy. "Mbube" napisał w latach 20-tych zeszłego wieku Solomon Linda, zuluski śpiewak.

Solomon Linda - Mbube, 1939 singel

Solomon Linda (1909 – 1962) dorastał w pobliżu Ladysmith, śpiewając piosenki Zulu z przyjaciółmi. Dołączając do innych migrantów Linda i jego towarzysze ruszyli do Johannesburga szukać pracy. Tam utworzyli lokalną grupę Evening Birds, która utrzymywała się z popularyzacji muzyki isicathamiya, kombinacji utworów call-and-response z chóralnym brzmieniem.

Solomon Linda

Linda i Evening Birds nagrywali różnorodne piosenki dla studio Gallo. Jedna z nich zwróciła szczególną uwagę: “Mbube,” utwór inspirowany przez incydent z dzieciństwa, gdy trzeba było odganiać lwy atakujące bydło w wiosce. W tamtych latach w Afryce Południowej czarni ludzie nie mogli mieć żadnych praw autorskich. “Mbube” nagrany w 1938 roku stał się wielkim hitem, osiagając w regionie sprzedaż 100.000 kopii, zaś Linda wśród Zulusów zyskał sławę super gwiazdy.

Solomon Linda & The Evening Birds

Solomon Linda otrzymał 10 szylingów – mniej więcej około 87 centów dzisiaj – za przekazanie praw dla studio Gallo. Dodatkowo otrzymał pracę sprzątacza i serwującego herbatę w miejscu zamieszkania.

Solomon Linda - Mbube, 1938

W 1948 roku Pete Seeger, młody amerykański śpiewak folkowy mieszkający na Manhattanie otrzymał singla “Mbube” od swego przyjaciela Alana Lomaxa, który pracował dla wytwórni płytowej. Seeger, zafascynowany tą piosenką opracował ją dla swojego zespołu The Weavers. W 1962 roku nagrali ją w wersji instrumentalnej pod nazwą "Wimoweh", przez przesłyszenie wymowy słowa ‘uyimbube’ (co tłumaczy się ‘on jest lwem’) śpiewanego przez afrykański chór. Ponownie Seeger nagrał ją w 1959 roku przez The Kingston Trio.

Pete Seeger

W 1961 roku dla grupy The Tokens powstała nowa wersja tekstu "The Lion Sleeps Tonight", napisana przez George Weissa, Luigi Creatore i Hugo Perettiego, oparta o oryginalny tekst zuluski. Kompozytor George David Weiss jest uznawany za tego, który przerobił utwór dla zespołu popowego. Weiss utrzymał główną melodię Lindy i dodał sławną frazę “In the jungle, the mighty jungle…”.

PGeorge David Weiss

Między The Tokens a Weissem wciąż trwają kontrowersje kto jest prawdziwym autorem ich wersji “Mbube”. Według perkusisty Phila Margo, Weiss ukradł pomysł zespołu The Tokens i tylko wprowadził swój kawałek tekstu. Natomiast wokalista Jay Siegel powiedział, że: “George David Weiss był osobą, która napisała słowa do ‘The Lion Sleeps Tonight,’ ale Solomon Linda jest tym, który napisał większośc melodii, zaś ja napisałem pozostałą część. Drugie osiem taktów ‘The Lion Sleeps Tonight’ to moja melodia.”

The Tokens

“The Lion Sleeps Tonight” stał się międzynarodowym hitem numer jeden. W ciągu dwóch lat powstało ponad 150 nowych nagrań w całym świecie, w różnych językach – od japońskiego po fiński. Nazwisko Solomona Lindy nie pojawiało się wśród autorów. Weiss otrzymywał tantiemy jako kompozytor, Pete Seeger i The Weavers odbierali tantiemy jako wydawcy, mimo iż Seeger nie ukrywał, że to Linda jest prawdziwym autorem utworu. Seeger wysłał Lindzie czek na 1000 dolarów i wskazał rodzinę Lindy jako tych, do których mają odtąd trafiać tantiemy. Żadne wydawnictwo tego nie uczyniło.

The Tokens - The Lion Sleeps Tonight

W 1994 roku powstało nowe nagranie dokonane przez zespół Ladysmith Black Mambazo. Ich wersja “The Lion Sleeps Tonight” odzyskała olbrzymią popularność dzięki filmowi Disneya “Król Lew”, który wkrótce został wystawiony jako musical na Broadwayu. W lipcu 2004 roku piosenka stała się przedmiotem procesu między rodziną Solomona Lindy a wytwórnią filmową Disneya. Wyrok był korzystny dla autora utworu. Sąd nakazał Disney’owi wypłacić 1,6 mln dolarów rodzinie Lindy zaległych tantiem.

Ladysmith Black Mambazo, 1968

Według połudiowo-afrykańskiego dziennikarza Riana Malana:

„‘Mbube’ nie jest niezwykłą melodią ale czymś szalenie frapującym o magnetycznym rytmie, gęsta mieszanka niskiego męskiego głosu, nad którym Solomon jodłuje i jęczy przez dwie porywające minuty, okazjonalnie jakby idąc dalej. Trzecia część jest wielka, osiąga nieśmiertelność tylko gdy Solly [Solomon Linda] bierze głęboki oddech, otwiera usta i improwizuje melodię tak, że świat kojarzy się ze słowami:

W dżungli, ogromnej dżungli lew śpi wieczorem.”

Lion Sleeps Tonight

The Tokens - The lion sleeps tonight

In the jungle, the mighty jungle
The lion sleeps tonight
In the jungle the quiet jungle
The lion sleeps tonight

Near the village the peaceful village
The lion sleeps tonight
Near the village the quiet village
The lion sleeps tonight

Hush my darling, don't fear my darling
The lion sleeps tonight
Hush my darling, don't fear my darling
The lion sleeps tonight

The Kingston Trio

Ladysmith Black Mambazo - Mbube (Wimoweh)

A family lived close to the jungle
At the end of the day they all sit together around the fire
They have their supper and relax and talk a little
The youngest boy becomes afraid

He hears all the sounds of the wild animals in the forest
Cheetahs, wolves jackals and lions
He starts crying at the darkness
And wild sounds that fill him with fear

Then his mother takes him in her arms
And sings to him
The family is always strong together
They protect one another

Grandparents, his father and mother
Uncles, aunts, cousins brothers and sisters
They all join and sing together
Soon he falls asleep, only the beautiful song fills his ears

Mbube, mbube, mbube, mbube
Mbube, mbube, mbube, mbube

In the jungle, the mighty jungle
The lion sleeps tonight
In the jungle, the mighty jungle
The lion sleeps tonight

Hush, my baby, don't fear my darling
The lion sleeps tonight
Hush, my baby, don't fear my darling
The lion sleeps tonight

Mbube, mbube, mbube, mbube
Mbube, mbube, mbube, mbube
Mbube, mbube, mbube, mbube
Mbube, mbube, mbube, mbube

In the jungle, the mighty jungle
The lion sleeps tonight
In the jungle, the mighty jungle
The lion sleeps tonight

Hush, my baby, don't fear my darling
The lion sleeps tonight
Hush, my baby, don't fear my darling
The lion sleeps tonight

Mbube, mbube, mbube, mbube
Mbube, mbube, mbube, mbube

Mbube

Lion Sleeps Tonight