Notki Muzyczne Notki o Muzyce Latynoskiej, Francuskiej i Włoskiej J’Attendrai (Czekam Cię)
J’Attendrai (Czekam Cię)
J’Attendrai (Czekam Cię)
Jedną z najwspanialszych piosenek o pięknej melodii jest “J’attendrai”. Jest to urocza pieśń o oczekiwaniu na powrót ukochanej (ukochanego). Nagrana po francusku w 1938 roku przez znaną artystkę Rinę Ketty zyskała niezwykłą popularność na początku II Wojny Światowej. Z powodzeniem konkurowała z dwoma innymi wielkimi przebojami czasów wojny: Lale Andersena “Lili Marleen” w Niemczech i Very Lynn “We'll Meet Again” na Wyspach Brytyjskich.
J’Attendrai (Tornerai)
Rina Ketty (1911 - 1996), której prawdziwe nazwisko brzmiało Cesarina Picchetto była piosenkarką włoską. Do Paryża przeniosła się gdzieś w latach 30-tych. Przełomowe dla niej lata to rok 1938 i 1939 – wtedy to nagrała dwa ogrmone hity: “Sombreros et mantilles” oraz “J'attendrai.” Mimo, że oba te utwory świeciły pełnym blaskiem podczas całej wojny, po 1945 roku Ketty zgubiła sławę. W 1954 roku wyjechała do Kanady jednak po dziesięciu latach wróciła do Francji. Bardzo się starała jednak nie zdołała powtórzyć przedwojennych sukcesów.
Rina Ketty
Paradoksalnie włoski akcent Riny Ketty uwydatnił francuski tekst piosenki, która była wszechobecna w radio i wielokrotnie wydawana na płytach. Niedługo po niej “J'attendrai” nagrała belgijska wokalistka, zapomniana dziś Anne Clercy, zaś w 1939 roku pojawiły się dwa znakomite męskie nagrania – wykonawcami byli Tino Rossi oraz Jean Sablon. W okupowamej od 1940 roku Francji ta piosenka była rozumiana nie tylko jako ‘love song’ ale także interpretowana jako oczekiwanie na wyzwolenie i pokój.
Rina Ketty - J'attendrai, 1938
"J'attendrai" nie była jednak piosenką francuską. Była wersją przeboju włoskiego „Tornerai" (po włosku „Wrócisz”), skomponowaną przez Dino Olivieriego do słów Nino Rastelliego. ‘Tornerai’ to tytuł lekkiej sztuki muzycznej z 1936 roku. Dino Olivieri urodził się w 1905 roku w Senigallii w prowincji Marche we Włoszech. Zmarł w 1963 roku w Mediolanie. Jego biografia nie jest znana. Nino Rastelli urodził się w Mediolanie w 1913 roku a zmarł w Rzymie w 1962 roku. Jest dzisiaj podobnie mało znany jak Olivieri. Francuski tekst autorstwa Louisa Poterata jest dosyć wierną adaptacją oryginału utrzymującą sentymentalny charakter słów włoskich.
Nino Rastelli
"Tornerai" zostało nagrane we Włoszech po raz pierwszy równolegle w 1937 roku przez Carlo Butiego oraz Trio Lescano, któremu akompaniował kwartet jazzowy Quartetto Jazz Funaro. Utwór został hitem natychmiast. Carlo Buti (Florencja 1902 - Montelupo Fiorentino 1963) był włoskim piosenkarzem znanym jako „Złoty Głos Włoch”. Gdy przeszedł na emeryturę okazało się, że nagrał 1574 piosenki. Był do tamtego czasu najczęściej nagrywanym głosem w historii włoskiej muzyki. Jego unikalny, ciepły i melodyjny styl "tenorino" - wysokiego prawie falsetowego frazowania i śpiewanego "mezza voce" dał mu międzynarodową sławę.
Carlo Buti
Trio Lescano było kobiecym wokalnym zespołem śpiewający w ścisłej harmonii. W latach 30-tych i 40-tych trio osiągnęło najwyższą popularność w Italii. Było włoską wersją amerykańskich grup, takich jak Boswell Sisters czy Andrews Sisters, a składało się z trzech holenderskich sióstr, które z włoska nazywały się Alessandra, Giuditta i Caterinetta Lescano. Kierował nimi mistrz Carlo Prato, a dzięki częstej obecności w radio uzyskały tak ogromną sławę, że nawet Benito Mussolini przechodząc koło ich balkonu, rozpoznał je, zatrzymał się i złożył wyrazy uznania.
Trio Lescano
Dino Olivieri, kompozytor i dyrygent, mówił, że gdy pisał "Tornerai" był zainspirowany przez ‘Humming Chorus’ (Chór Murmurando) z opery Pucciniego "Madame Butterfly". ‘Coro a bocca chius’ (‘Humming Chorus) jest jednym z najsłynniejszych fragmentów operowych. Co czyni ten trzy-minutowy nucący chór tak czarującym? Oczywiście jego muzyczne piękno ale również poczucie spokoju, tak kontrastujące z męką Cio-Cio-San (Butterfly). Melodia, rzadki w operze przykład wokalizy (pieśni bez słów) jest wzmocniony przez solo viola d’amore – dawny instrument o dobitnym dźwięku, użyty tylko ten jeden raz.
Dino Olivieri
Francuska wersja włoskiego utworu przeszła przez całą Europę a nazwa "J'attendrai" była używana nawet przy nagraniach instrumentalnych, jak np. dwie wersje Django Reinhardta i Stéphane Grappelliego z 1938 roku, a także wtedy gdy piosenka była śpiewana w innych językach, a było tłumaczeń wiele. Jednak największą popularność osiągnęła dopiero w 1975 roku zaśpiewana przez Dalidę i wydana na albumie ‘J'attendrai.’
Dalida - J'Attendrai, album
Tornerai, tekst
Tornerai da me, perchè l'unico sogno sei nel mio cuore Tornerai, tu perché senza i tuoi baci languidi, non vivrò Passa il tempo e tu, dove sei, con chi sei, tu non pensi a noi Ma io so che da me, tornerai. Tornerai da me, perchè l'unico sogno sei nel mio cuore Tornerai, tu perché senza i tuoi baci languidi, non vivrò Passa il tempo e tu, dove sei, con chi sei, tu non pensi a noi Ma io so che da me, tornerai La notte e i giorni, tu non ci sei, vicino a me Coi sogni miei, dimmi quand'è che tornerai Tornerai da me, perchè l'unico sogno sei nel mio cuore Tornerai, tu perché senza i tuoi baci languidi, non vivrò Passa il tempo e tu, dove sei, con chi sei, tu non pensi a noi Ma io so che da me, tornerai, ma io so che da me, tornerai. Passa il tempo e tu, dove sei, con chi sei, tu non pensi a noi Ma io so che da me, tornerai.
Carlo Buti - Tornerai, 1937
J'attendrai, tekst
J'attendrai Le jour et la nuit, j'attendrai toujours Ton retour J'attendrai Car l'oiseau qui s'enfuit vient chercher l'oubli Dans son nid Le temps passe et court En battant tristement Dans mon cœur si lourd Et pourtant, j'attendrai Ton retour Les fleurs palissent Le feu s'éteint L'ombre se glisse Dans le jardin L'horloge tisse Des sons très las Je crois entendre ton pas Le vent m'apporte Des bruits lointains Guettant ma porte J'écoute en vain Helas, plus rien Plus rien ne vient J'attendrai Le jour et la nuit, j'attendrai toujours Ton retour J'attendrai Car l'oiseau qui s'enfuit vient chercher l'oubli Dans son nid Le temps passe et court En battant tristement Dans mon cœur si lourd Et pourtant, j'attendrai Ton retour Reviens bien vite Les jours sont froids Et sans limite Les nuits sans toi Quand on se quitte On n'oublie tout Mais revenir est si doux Si ma tristesse Peut t'émouvoir Avec tendresse Reviens un soir Et dans tes bras Tout renaîtra Le temps passe et court En battant tristement Dans mon cœur si lourd Et pourtant, j'attendrai Ton retour
Tino Rossi - J'attendrai, 1939
Czekam Cię, tekst Andrzeja Własta
Los tak chciał i moje smutne życie Żeś poślubiona, innego żona Ale wciąż wieczorem czy o świcie O tobie myślę gorąco i skrycie Chcę byś mi wierzyła, ma jedyna I wybaczyła okrutne moje winy Chociaż mus, twardy mus Kazał ci żoną być Tylko ty będziesz w sercu moim żyć Czekam cię Przyjdź na pewno ukochana Z tęsknotą czekam cię Skróć niewoli mej kajdany Więdnę jak biedny kwiat Tyś mi cały przysłoniła świat I za tobą pójdę wszędzie w ślad Kochanko ma
Giacomo Puccini
Madama Butterfly - Humming Chorus