Stardust (Gwiezdny Pył)

W 1927 roku Charles Lindbergh przeleciał Atlantyk z Nowego Jorku do Paryża. Prezydent Calvin Coolidge ogłosił, że nie będzie kandydował na nastepną kadencję. Tubka pasty do zębów Pepsodent kosztowała 50 centów. I w tym samym 1927 roku Hoagy Carmichael napisał melodię, która została jedną z największych piosenek w historii, „Stardust.”

Stardust

Według samego Carmichaela inspiracja do skomponowania “Stardust” przyszła do niego na campusie jego alma mater - Indiana University w Bloomington. Zaczął gwizdać tą melodię i pobiegł do Book Nook, ulubionego miejsca studentów i zaczął komponować. Carmichael studiował prawo zgodnie z wolą rodziców lecz na uczelni spotkał Bixa Beiderbecke, trębacza jazzowego. Melodia do “Star Dust” wyłoniła się podczas sesji improwizacyjnej z Beiderbacke.

Bix Beiderbecke

31 października 1927 roku Hoagy Carmichael and His Pals nagrali “Star Dust” w Richmond w studio Gennett Records. „Pals” (Kumple) Carmichaela, Emil Seidel and His Orchestra uzgodnili, że nagrają instrumentalną wersję, wykonaną w umiarkowanym tempie w Indianapolis, 70 mil stamtąd, między niedzielnym wieczorem a poniedziałkowym rankiem. W 1928 roku Hoagy Carmichael ponownie nagrał “Star Dust”, tym razem z tekstem, który sam napisał. Gennett odrzucił ją ponieważ płyty z wersją instrumentalną sprzedawały się kiepsko. Jednak w następnym roku w Mills Music współpracownik Carmichaela poprosił Mitchella Parisha o napisanie słów do melodii. Rezultat opublikowano w 1929 roku z muzyką i tekstem Parisha pod zmienionym nieco tytułem “Stardust”. I taką piosenkę znamy do dzisiaj.

Hoagy Carmichael & His Pals - Stardust 1928

Hoagy Carmichael (1899 - 1981) został muzycznie uformowany przez matkę, która grała na pianinie w lokalnym kino-teatrze oraz przez ‘czarne’ zespoły jazzowe. Mimo to wybrał się na studia prawnicze ale tam zorganizował swój zespół muzyczny. Sukcesy przychodziły wolno, zespół nagrał kilka utworów w Mills Music, które podebrał ważniejszym zespołom. Mildred Bailey wykonała w 1929 roku jego piosenkę “Rockin’ Chair”, która stała się przebojem, podobnie jak “Georgia on My Mind” (z tekstem Stuarta Gorrella) nagrana w 1932 roku.

Hoagy Carmichael

W 1936 roku Carmichael osiągał sukcesy zarówno na ekranie jak i poza nim. Dał się poznać jako pianista i śpiewak - kapelusz przechylony do tyłu, bez płaszcza, z papierosem w ustach - w filmie Bogarta i Bacalla pt. ‘To Have and Have Not’ (1942), ludzie polubili go za zrelaksowane, nosowe wykonania. W 1946 roku umieścił trzy hity na liście Hit Parade, a w 1951 roku z Johnny Mercerem otrzymał Oscara za film “In the Cool, Cool, Cool of the Evening.” Inne udane współprodukcje z Mercerem to “Lazy Bones” (1931) i “Skylark” (1941). Jednak to za “Stardust” jest najbardziej pamiętany. Był taki czas gdy “Stardust” był najczęściej nagrywanym utworem, z ponad tysiącem różnych wersji, poprzez wiele gatunków i stylów muzycznych. Ten czas już dawno minął ale pozostawił najcenniejsze zbiory w Great American Songbook (GAS).

Hoagy Carmichael & His Pals - Stardust 1928

Mitchell Parish (1900 - 1993) urodził się na Litwie a do Ameryki przybył gdy miał dopiero siedem miesięcy. W dzieciństwie zainteresował się literaturą i poezją, co skłoniło go do zajęcia się pisaniem tekstów do piosenek. Przykładał do tego zawodu wiele starań a pierwszy sukces przyszedł w 1928 roku we współpracy z kompozytorem Cliffem Burwellem, piosenką “Sweet Lorraine”. Ale to następny rok i “Stardust” zapewnił Parishowi wprowadzenie swego nazwiska do historii muzyki.

Mitchell Parish

Zupełnie odmiennie od większości standardów “Stardust” nie powstał ani dla musicalu ani dla filmu. Jest to autonomiczny utwór - piosenka, przedstawiona w sławnym Cotton Clubie w nowojorskim Harlemie. Trochę później w tym samym roku utwór został wprowadzony do masowej publiczności przez popularną orkiestrę taneczną Ishama Jonesa. Jego nagranie z 1930, z Victorem Youngiem grającym solo na skrzypcach zostało bestsellerem. W 1931 roku Young tym razem z własną orkiestrą zagrał koncert z Boswell Sisters, które swobodnie podeszły do melodii Carmichaela.W tym samym roku “Stardust” otrzymał dwa ładne nagrania dokonane przez Binga Crosby i Louisa Armstronga gdzie Satchmo zagrał wspaniałe intro i snuł marzenia w partii wokalnej. Crosby był bardzo żartobliwy scatując i gwiżdżąc, improwizując melodię i wymieniając partię z saksofonistą Jimmy Dorsey’em.

IshamJones and His Orchestra

W 1940 roku Artie Shaw ze swoją orkiestrą nagrał znakomitą wersję “Stardust” - płyta sprzedała się w ilości ponad miliona egzemplarzy. Od tego czasu piosenka stała się standardem. Wszystkie big bandy włączyły ją do swoich repertuarów. Druga Wojna Światowa wniosła do tego utworu inny kontekst. Miłość, śmierć i strata były tematami popularnej muzyki, tak jak rozłąka i wspomnienia o miłości. Po wojnie Artie Shaw ze swoim zespołem nagrał “Stardust” ponownie.

Artie Shaw and His Orchestra

Wielu wokalistów nagrało swoje interpretacje tej piosenki od czasu gdy można było umieścić ją na płycie winylowej, nawet jeśli nie były to wielkie wykonania. W jakimś nie do końca określonym momencie wersja zaśpiewana przez Nat King Cole’a stała się standardem. Ze swoją jedwabistą barwą głosu i wielkim opanowaniem Nat King Cole uczynił “Stardust” sentymentalną i refleksyjną i to bez egzaltacji czy ckliwości.

Nat King Cole - Stardust

“Stardust” jest niezwykłą piosenką jak na lata dwudzieste i tamtą erę. Złożona melodia Carmichaela zawiera rozległe skoki i nieoczekiwane zwroty z tonacji durowej do molowej, naszkicowana w harmonice zorientowanej jazzowo z septymami, nonami a nawet większymi interwałami. Również początek w molowym akordzie na drugim stopniu skali był bardzo śmiały. Piosenkarz Mel Torme zanotował, że "przechadzki w górę skali i w dół przypominają nic innego jak improwizowane solo na kornecie." Następnie dodał: "Jest to jeden z najbardziej gorzkosłodkich przykładów 'straconej miłości' jakie kiedykolwiek napisano." Oscar Hammerstein II skomentował we wstępie do swojej książki z tekstami: "‘Star Dust’przechadza się i wędruje jak wagarujący uczeń na łące. Jej struktura jest swobodna, wzór jest złożony. I jeszcze, osiąga rodzaj długowiecznej popularności, do której niewiele piosenek ma prawa. Jak to rozumieć? Nie jestem pewny. Wiem tylko, że to jest piękne a ja bardzo lubię tego słuchać." Dając tak dużo, wielki sukces tego utworu jest niczym niezwykłym.

Louis Armstrong - Stardust 1931

W 1978 roku, ponad 50 lat od napisania tej piosenki, na kampusie uniwersyteckim w centrum kraju popularny piosenkarz country przedstawił ją nowym generacjom. Dzisiaj ludzie, którzy nigdy nie słyszeli Ishama Jonesa, Artie Shawa ani też o Hoagy Carmichaelu znają jego utwór dzięki Willie Nelsonowi. "Stardust," amerykańska piosenka o tęsknocie, marzeniach, pożądaniu wciąż rozpościera się między dekadami dotykając każdego kto ją usłyszy. W swojej autobiografii "Willie", Nelson wspomina pierwszy wieczór gdy zaśpiewał ją z zespołem w Austin Opera House. "Był to rodzaj olśnionej ciszy w tłumie przez chwilę a potem oni eksplodowali wiwatując, gwiżdżąc i klaszcząc. Dzieciaki na widowni sądziły, że to moja nowa piosenka. Starsi pamiętali ją dobrze i kochali tak samo jak ja."

Willie Nelson plays Stardust

“Stardust” lyrics

And now the purple dusk of twilight time,
Steals across the meadows of my heart,
High up in the sky the little stars climb,
Always reminding me that we're apart.

You wander down the lane and far away,
Leaving me a song that will not die,
Love is now the stardust of yesterday,
The music of the years gone by.

Sometimes I wonder why I spend,
The lonely nights dreaming of a song,
The melody haunts my reverie,
And I am once again with you.
When our love was new,
And each kiss an inspiration,
But that was long ago,
Now my consolation,
Is the stardust of a song.

Beside a garden wall,
When stars are bright,
You are in my arms.
The nightingale tells his fairy tale,
A paradise where roses bloom,
Though I dream in vain.
In my heart it will remain,
My stardust melody,
The memory of love's refrain.

Stardust

"Stardust" - Gwiezdny Pył (Tłumaczenie wg tekstowo.pl)

Czasem zastanawiam się, czemu spędzam
Te samotne noce śniąc o piosence
Ta melodia nawiedza moje marzenia
I znowu jestem z Tobą
Kiedy nasza miłość była nowa
A każdy pocałunek był inspiracją
Ach, ale to było dawno temu
Teraz moje ukojenie jest w pyle gwiezdnym piosenki

Obok ściany ogrodu, kiedy gwiazdy są jasne
Jesteś w moich ramionach
Słowik opowiada swoją baśń
O raju, gdzie rosły róże
Choć śnię na próżno
W moim sercu pozostanie
Moja melodia z pyłu gwiezdnego
Refren wspomnienia miłości

Hoagy Carmichael

Willie Nelson - Stardust