Largo Al Factotum z Cyrulika Sewilskiego (The Barber of Seville)

Młody hrabia Almaviva kocha Rosinę, podopieczną kłótliwego Dr Bartolo. Wynajął orkiestrę lokalnych grajków by zagrali serenadę (“Ecco ridente”) pod balkonem ukochanej jednak Rosina nie pokazała się. Zdesperowany zwolnił muzyków. Zaraz potem usłyszał, że ktoś nadchodzi i ukrył się. Był to Figaro, cyrulik i niezwykły człowiek ‘factotum’, który jest gotów wykonać każde zadanie, jak tylko ktoś jest w stanie za nie zapłacić (“Largo al factotum”). Rozpoznając, że to Figaro, Almaviva wyszedł z ukrycia i przedstawił mu swój wielki problem. Hrabia wielce się ucieszył gdy dowiedział się, że Figaro często pracuje w domu Bartolo jako golibroda, perukarz, chirurg, aptekarz, zielarz, weterynarz – w skrócie, jako majster do wszystkiego.

Largo Al Factotum

Rossini oparł swoją operę na pierwszej części sławnej trylogii Beaumarchais: Le Barbier de Séville (Cyrulik sewilski; 1775), Le Marriage de Figaro (Wesele Figara;1984), La Mère Coupable (Występna matka; 1792). 20 lat wcześniej Mozart napisał swoją operę „Wesele Figara” i porównania ‘Cyrulika” z ‘Figaro’ są obecne do dzisiaj. Poza tym istniała już wcześniejsza wersja „Cyrulika Sewilskiego” skomponowana przez Giovanni Paisello.

Beaumarchais - Le Barbier de Séville, 1776

Jak wielu największych kompozytorów Rossini wykazywał geniusz muzyczny już w wczesnym wieku. Jego pierwszą operę wystawiono gdy miał 18 lat. Pierwszym wielkim sukcesem była opera „Tancredi” powstała w 1813 roku gdy liczył sobie lat 21, a ‘Cyrulika’ napisał dwa lata później, czyli w wieku lat 23. Całkiem prawdopodobne, że „Cyrulik sewilski” jest najszybciej napisaną operą w historii muzyki. Przyjmuje się, że Rossini skomponował ‘Cyrulika’ w ciągu 13 dni. W każdym razie operę zamówił książę Cesarini, impresario Teatro Argentina, 26 grudnia 1815 roku, czyli dzieło musiało powstać między tą datą a premierą, która miała miejsce 5 lutego 1816 roku – wszystko trwało 40 dni. (Czy można sobie wyobrazić takie tempo pracy u współczesnych kompozytorów?)

Młody Gioachino Rossini

Każdy zna tę arię Rossiniego. Figaro to jedna z najbardziej rozpoznawalnych postaci – operowych charakterów, a jego wspaniała aria „Largo al factotum” była także najczęściej wykorzystywana w filmach rysunkowych, począwszy od Disneya. Dla niektórych jedyne operowe doświadczenie składa się właśnie z tej arii.

Largo al factotum, wydanie nutowe

Factotum – wg słowników to pracownik, który wykonuje wszelkie rodzaje prac. Figaro w ‘Largo al factotum del città’ (‘Ustąp drogi totumfackiemu tego miasta!’) głośno oznajmia, że jest w stanie wykonać wszystko dla każdego w tej operze, o ile nie dla całej Sewilli.

Tito Gobbi - Largo al factotum

Zazwyczaj Figaro śpiewa tę arię będąc sam na scenie, przy pierwszym pojawieniu się naszego bohatera; drugi raz temat pojawia się przed finalnym zamieszaniem na koniec opery. Partia wokalna to ciągle triole w rytmie 6/8 i w bardzo szybkim tempie allegro vivace. Nie tylko z tego powodu ta kompozycja jest uważana za jedną z najtrudniejszych arii dla barytonów. Język z natury niełatwo zmusić do łamańców, a w tekście jest sporo słów włoskich superlatywów, na ogół kończących się "-issimo", co stwarza dużą trudność artykulacji i dlatego aria ta jest dla barytonów okazją do pokazania prawdziwego kunsztu wokalnego.

Mario del Monaco - Largo al factotum

“Cyrulik sewilski” ma już dwieście lat ale jest wciąż młody. “Largo al factotum” jest tak znajome, że trudno nam sobie wyobrazić jak nowe i odmienne od wszystkiego dotąd było to dla publiczności w drugiej dekadzie XIX-tego wieku.

Gioachino Rossini

Largo al factotum (Tekst włoski)

Largo al factotum della città.
Presto a bottega che l'alba è già.
Ah, che bel vivere, che bel piacere
per un barbiere di qualità! di qualità!
	
Ah, bravo Figaro!
Bravo, bravissimo!
Fortunatissimo per verità!

Pronto a far tutto,
la notte e il giorno
sempre d'intorno in giro sta.
Miglior cuccagna per un barbiere,
vita più nobile, no, non si da.
	
Rasori e pettini
lancette e forbici,
al mio comando
tutto qui sta.
V'è la risorsa,
poi, del mestiere
colla donnetta... col cavaliere...
	
Tutti mi chiedono, tutti mi vogliono,
donne, ragazzi, vecchi, fanciulle:
Qua la parrucca... Presto la barba...
Qua la sanguigna...
Presto il biglietto...
Qua la parrucca, presto la barba,
Presto il biglietto, ehi!
	
Figaro! Figaro! Figaro!, ecc.
Ahimè, che furia!
Ahimè, che folla!
Uno alla volta, per carità!
Ehi, Figaro! Son qua.
Figaro qua, Figaro là,
Figaro su, Figaro giù.
	
Pronto prontissimo son come il fulmine:
sono il factotum della città.
Ah, bravo Figaro! Bravo, bravissimo;
a te fortuna non mancherà.

Placido Domingo - Largo al factotum

Largo al factotum (tłumaczenie polskie, tekstowo.pl)

Ustąp drogi totumfackiemu tego miasta!
La la la la la la la la la la,
Już od rana w swym zakładzie, skoro świt.
La la la la la la la la la la,
Ach, jak miłe życie, jaka wielka przyjemność
Dla cyrulika, co wszystkim rad!

Ach, dobrze zrobione Figaro!
Brawo, bardzo dobrze!
Wielki szczęściarz, naprawdę!

Jam zawsze gotowy zrobić wszystko,
W nocy i we dnie,
Zawsze w pobliżu, na zawołanie.
Profesji bardziej opłacalnej od golibrody,
Życia bardziej szlachetnego, nie, nie znajdziesz.

Golarki i grzebienie
Brzytwy i nożyczki,
Pod moją komendą.
Wszystko jest tutaj.
Oto narzędzia,
A potem: do usług!
Dla was panienki i dla was panowie.

Ach, jak miłe życie, jaka wielka przyjemność
Dla cyrulika, co wszystkim rad!

Wszyscy wołają mnie, każdy mnie chce,
Panie, młodzieńcy, starcy, dziewczęta;
Temu peruka, innemu golić brodę
Temu pijawki,
Szybko liścik...
Oto peruka, gotowa broda,
Szybko liścik, hej!

Figaro! Figaro! Figaro! itd.
Och, ojej, szaleństwo!
Och, ojej, co za tłum!
Nie wszyscy naraz, na miłość boską!
Hej! Figaro! Jestem tu.
Figaro tu, Figaro tam,
Figaro góra, Figaro dół! itd.

Szybciej i szybciej, jestem jak błyskawica:
Jestem totumfackim miasta!
Ach, dobrze zrobione Figaro! Brawo, bardzo dobrze!
Wielkim szczęściarzem, naprawdę!
La la la la la la la la la la la,
La la la la la la la la la la la,
Do szczęścia mi więcej nic nie potrzeba!
Jestem totumfackim miasta,
Jestem totumfackim miasta!

Gioachino Rossini

Largo Al Factotum from The Barber of Seville (Andre Rieu)