01. Benedictio et claritas in A Minor
02. Missa Cerviensiana: Kyrie
03. Missa Cerviensiana: Gloria
04. Canzona terza a 3
05. Deus, in nomine tuo
06. Missa O gloriosa domina: Kyrie
07. Missa O gloriosa domina: Gloria
08. Gaude Dei genitrix
09. Missa O gloriosa domina: Credo
10. Iubilate Deo
11. Missa O gloriosa domina: Sanctus
12. Missa O gloriosa domina: Benetictus
13. Missa O gloriosa domina: Agnus Dei
14. Canzona prima a 2
15. Veni, Domine
16. Quem terra, pontus, aethera

The Sixteen
Eamonn Dougan - conductor

The fifth volume in this highly acclaimed series, conducted by The Sixteen’s Associate Conductor, Eamonn Dougan, celebrates the music of Polish composer Marcin Mielczewski. Together with Bartłomiej Pękiel, Mielczewski was amongst the most notable of 17th-century Polish composers and was recognised as a leader among his contemporaries. Influenced by the many Italian composers who graced the Polish courts in the 1600s, Mielczewski was a prolific composer. The cross-section of works recorded here shows an exceptionally accomplished musician at work, one whose music deserves a wider audience and who can confidently stand alongside the maestri who came before him and from whom he learnt his craft. ---challengerecords.com

You have probably never heard of Marcin Mielczewski. He is the latest in a series of 17th century Polish composers being brought to light by Eamonn Dougan and The Sixteen. Their latest disc on the Coro label features a programme of Marcin Mielczewski's choral music,including movements from his Missa Cerviensiana and Missa O gloriosa domina.

This is the fifth volume in the Sixteen's Polish series, and the unfolding programmes have allowed us to appreciate both native Polish composers and how they were influenced by the Italian composers working at the Polish court. King Sigismund III was, in particular, very fond of large-scale poly-choral music and Marcin Mielczewski almost certainly took part in musical performances under Asprillio Pacelli and Giovanni Francesco Anerio, as well as studying with Franciszek Lilius, a composer of Italian descent.

There seems to be a great deal we still do not know about Marcin Mielczewski, though he worked at the Royal court and would ultimately become chapel master to Bishop Charles Ferdinand Vasa. No Mielczewski seem to have survived either, so much is surmise and we can just listen to the music.

He write both in the modern concertato style as well as the older polyphonic style. His concertato works are clearly in the line established by Monteverdi, whilst his polyphonic works include such large-scale pieces as the three-choir Iubilate Deo. We also get some of his instrumental works on the disc.

The works on the disc all receive attractive and admirably engaging performances from Eamonn Dougan and the Sixteen, with their instrumental ensemble. Marcin Mielczewski is clearly a composer who deserves being released from the archives, and I hope that this disc encourages other choirs to investigate the composer. That said, I have to confess that though I find his music pleasing it never quite engaged me, certainly not a whole disc of it. One or two movements really grabbed my attention, but overall the sense was of a talented composer writing music of notable distinction, rather than an undiscovered genius. ---Robert Hugill, planethugill.com

W kompozycjach Marcina Mielczewskiego pobrzmiewają echa muzyki Giovanniego Pierluigiego da Palestriny i Claudia Monteverdiego, stile antico i stile moderno. Kierowany przez Eamonna Dougana ansambl The Sixteen po raz kolejny interpretuje muzykę dworu Wazów, umocowaną w prądach estetycznych i intelektualnych z Italii.

To piąty album, który brytyjski zespół The Sixteen, wyspecjalizowany w wykonawstwie historycznym, ale sięgający również po repertuar najnowszy, poświęca muzyce tworzonej na terenach dawnej Rzeczpospolitej. Po wydawnictwach poświęconych Bartłomiejowi Pękielowi, Grzegorzowi Gerwazemu Gorczyckiemu i włoskim koncertmistrzom (''The Blossoming Vine'', ''Helper and Protector'') przyszła pora na twórczość Marcina Mielczewskiego.

Nie wiemy zbyt dużo o jego życiu. Urodził się prawdopodobnie na początku XVII wieku – nie wiemy gdzie. Pod koniec trzeciej dekady XVII wieku znalazł się na dworze Zygmunta III w Warszawie. Źródła potwierdzają, że należał do królewskiego zespołu w 1632 rok, kiedy tron objął Władysław IV, ale nie wiemy, jaką sprawował tam funkcję. Był dwukrotnie żonaty, miał dwie córki i syna. Zmarł w 1651 roku. Eamonn Dougan, dyrygent The Sixteen, mówi:

Jak w przypadku wszystkich kompozytorów ujętych w tej serii, także tutaj zaznacza się wpływ Palestriny (konkretnie w motecie ''Gaude Dei genitrix''), podczas gdy mniejszych rozmiarów ''Veni, Domine'' oraz ''Deus, in nomine tuo'' świadczą o tym, jak biegle Mielczewski w umuzycznieniu tekstu czy idiomatycznej instrumentalizacji korzystał ze stile moderno. Trzykrotnie powtarzany refren w ''Benedicto et claritas'' to kapitalny przykład twórczych umiejętności Mielczewskiego w podkładaniu muzyki do słów [...]. Mistrzostwo instrumentacyjne artysty ukazują także dwie obecne na tym nagraniu canzony. Szczególną wirtuozerią charakteryzuje się Canzona a due wskazując, że Mielczewski sam mógł być nietuzinkowym skrzypkiem. ---culture.pl

download (mp3 @320 kbs):

yandex mediafire uloz.to gett

back

1. Laudate Dominum in sanctis eius	5:10
2. Ingredimini omnes	4:11
3. Beata Dei Genitrix	3:50
4. Magnificat tertii toni	7:07
5. Lauda Jerusalem Dominum	6:15
6. Victimae paschali laudes		5:15
7. Dixit Dominus	4:34
8. Laudate pueri Dominum	5:07
9. Magnificat primi toni	6:06
10. Virgo prudentissima		4:33

Musicae Antiquae Collegium Varsoviense
Lilianna Stawarz - director

Marcin Mielczewski was member of the famous Royal Chapel at the court of the Vasa kings in Warsaw. He was most probably the best known Polish composer in 17th-century Europe. His compositions - mainly religious concertos, masses and instrumental canzonas - were performed even several decades after his death in many countries outside the Republic of Poland.

Extant copies of his compositions and various historical sources suggest that Mielczewski was a household name in Paris, numerous German cities, Denmark, Silesia, Moravia, Slovakia, as well as in Ukraine and Russia. ---makdelart.blogspot.com

download (mp3 @320 kbs):

yandex mediafire ulozto solidfiles global.files

back

1. Audite gentes et exsultate	3:57
2. Currite populi	4:52
3. Quem terra, pontus, aethera	4:08
4. Benedictus sit Deus		4:51
5. Credidi a 12		4:49
6. Nisi Dominus aedificaverit domum		5:45
7. Magnificat octavi toni	6:26
8. Iste cognovit	3:56
9. Gaudete omnes et exsultate	8:11

Musicae Antiquae Collegium Varsoviense
Lilianna Stawarz - director

Throughout our series exploring the musical riches of the Polish Baroque, we have seen how the influence of the many Italian composers, singers and instrumentalists working at the royal court was of crucial importance in the development of the next generation of native Polish musicians. Marcin Mielczewski is perhaps the perfect example of this.

The career of Marcin Mielczewski (d.1651) was linked to the patronage of the House of Vasa in Poland: probably through King Sigismund III, during the last years of his reign (d. 1632), and certainly his sons Ladislaus IV (1632–1648) and Charles Ferdinand, Bishop of Wrocław and Płock (d. 1655). It was at their courts, performing in a largely Italian international ensemble, that Mielczewski had the opportunity to familiarise himself with the latest musical trends, develop good compositional technique and create stylistically and generically diverse works, which attracted a great deal of interest in the Commonwealth of Poland-Lithuania and neighbouring countries – in Catholic, Lutheran, Uniate and Orthodox environments. ---chandos.net

Druga płyta z programem złożonym w całości z utworów Marcina Mielczewskiego, w wykonaniu Wrocław Baroque Ensemble pod dyrekcją Andrzeja Kosendiaka. Na program płyty składają się wokalno-instrumentalne kompozycje religijne – zachowana niekompletnie „Missa Triumphalis” (tylko dwie pierwsze części cyklu ordinarium missae – Kyrie i Gloria), opracowania sześciu psalmów („Dixit Dominus”, „Laudate Pueri”, „Credidi”, „Laetatus Sum”, „Nisi Dominus”, „Lauda Jerusalem”) i kantyku „Magnificat” – oraz dwa utwory przeznaczone na niewielkie zespoły instrumentalne („Canzona Seconda A Due”, „Canzona Seconda A Tre”).

Wszystkie kompozycje wokalno-instrumentalne powstały do tekstów łacińskich i mają zastosowanie w liturgii Kościoła rzymskokatolickiego i luterańskiego. Wszystkie zostały skomponowane z zastosowaniem techniki koncertującej. Wszystkie wreszcie były pisane przez Mielczewskiego z myślą o wykonaniach w kościołach rzymskokatolickich, a zachowały się w przekazach rękopiśmiennych sporządzonych w środowiskach luterańskich. ---merlin.pl

download (mp3 @320 kbs):

yandex mediafire ulozto solidfiles global.files workupload

back

[1] Audite et admiramini 4:38
[2] Laetatus sum 4:36
[3] Confitemini Domino 2:59
[4] Plaudite manibus 5:01
[5] Credidi a 8 4:32
[6] Iubilate Deo 2:43
[7] O lumen Ecclesiae 4:15
[8] Benedictio et claritas 4:13
[9] Gaude Dei Genitrix 3:41
[10] Ante thorum huius Virginis 2:55
[11] Triumphalis dies 5:05

Musicae Antiquae Collegium Varsoviense
Lilianna Stawarz - director

Polski barok, którego dziś skromne, acz stanowcze ucieleśnienie rekomendować będę cechuje właściwy ówczesnej epoce niepokój i metafizyczny lęk. Taki całkiem jak u Mikołaja Sępa – Szarzyńskiego, któren był zauważył, że człowiek mu współczesny stanął przed nieuniknioną koniecznością wyboru. Jedną z dróg przejścia przez żywot na tym padole było absolutne zdanie się na Boga („Nikt mnie podnieść nie może, jedno ty sam, Panie” — jak pisał Sebastian Grabowiecki, inny mistrz barokowej poezji), drugą — wyczerpanie wszystkich ponęt, jakie niesie „Rozkosz — wesoła pani w złotolitej szacie” (jak ją określał Hieronim Morsztyn, piewca carpe diem). Sztuka polskiego baroku, rozdarta między te dwie sprzeczności, nabrała nie znanych w okresie renesansu właściwości. Dynamiczna, namiętna i dramatyczna, mieściła w sobie ogromny ładunek ekspresji. Stała się taka… prawdziwie polska. Cierpiąca i pełna rozedrganych uczuć.

Takież to podejście do muzyki baroku, tudzież kontekst historyczny, który rzecz jasna winniśmy oczywista mieć na względzie prowadzą nas w zupełnie inny świat, aniżeli zagraniczne, europejskie poczynania muzyczne kompozytorów XVII i XVIII wieku. Owszem, wojna trzydziestoletnia poczyniła wiele szkód na Starym Kontynencie, ale to ziemie Rzeczypospolitej stały się areną najbardziej spektakularnego upadku państwowości od czasów cesarstwa bizantyjskiego. Wojny z Rosją, ze Szwecją, z Turcją, wewnętrzne szarpanie ran przez Kozaków i coraz to bardziej podnoszącą głowę pruską chimerę – wszystko to wiodło Królestwo Polskie nad krawędź przepaści. Zatem niezależnie od wyboru wspomnianej drogi, tak czy siak ostateczny rozrachunek z rzeczywistością musiał być marny. I tak ogólnie rzecz ujmując – aż dziw bierze, że cokolwiek po tamtych zamierzchłych czasach pozostało…

Ba, z perspektywy tych wszystkich wydarzeń, co to nasz kraj – errata – nasze ziemie nawiedziły na przestrzeni ostatnich czterech wieków przystępowanie do badania muzycznej spuścizny I Rzeczypospolitej zdawać być się mogło niewykonalnym i nierealnym dziełem. Nic bardziej błędnego. Niemcy – tacy porządni i poukładani do teraz nie mogą się doliczyć dwóch setek kantat Bacha. Największego kompozytora w historii. Cóż zatem – przy tych porządnickich – robimy my? Czyż mamy wyłącznie narzekać? Hospody pomiłuj, jak pisał Sienkiewicz. Zwłaszcza, że najbardziej popularny w czasach sobie bliskich, nasz barokowy, polski kompozytor zachował się do czasów dzisiejszych całkiem, ale to całkiem dobrze. Choć prawda – niekoniecznie w polskich rękach spoczywają jego dzieła.

Owóż, Marcin Mielczewski, już opisywany w Klasycznej Niedzieli autor znakomitej części wokalnych i instrumentalnych utworów, kapelmistrz biskupa płockiego (i wrocławskiego) Karola Ferdynanda Wazy, bohater niniejszej recenzji prezentuje się na albumie Opera Omnia 3 wprost zachwycająco. Taka jest w tych utworach wyważona perfekcja, że aż uskrzydla. Choćby dzieląc się ze słuchaczem zarówno onym zdaniem się na Boże umiłowanie, jak i tęsknie spoglądaniem przywoływaną wyżej panią w złotolitej szacie, mającą na ustach śpiewne carpe diem.

Umieszczone na Opera Omnia 3 kościelne motety i koncerty Mielczewski napisał w taki sposób, że idealnie wręcz można w nich wyodrębnić myśl autora, zamierzającego oddać co Boskie Bogu, a co cesarskie cesarzowi. Jak się modlimy, to żarliwie, jak się bawimy, to pełną piersią. Taka też jest to muzyka. Natchniona, pełna zachwytu, urokliwa i promieniująca zapałem, którego nie sposób pominąć. Oczywiście wielka zasługa w takim postrzeganiu utworów biskupiego kapelmistrza tkwi w perfekcyjnym wykonaniu: tak soliści, jak i orkiestra które słuchamy na albumie wydanym przez Pro Musica Camerata dają nam odczuć obcowanie z naprawdę wielką sztuką. Melodie, piękne harmoniczne brzmienia, uduchowione teksty, przepełniona wyjątkową estetyką instrumentacja – to wszystko składa się na obraz kompozycji, którym brak jest właściwie tylko jednego: popularności. Większość z tych kompozycji jest mniej znana, niż najsłabsza kantata Jana Sebastiana. A szkoda, bo ta muzyka zaprawdę zasługuje na szersze przedstawienie. Pro publico bezwględnie i do bólu. I choć nie zachęcam do katowania (się) utworami Mielczewskiego, to zarazem absolutnie polecam. Zaiste – warto. ---classicsunday.wordpress.com

download (mp3 @320 kbs):

yandex mediafire ulozto solidfiles workupload

back

1. Canzona seconda a due 	5:13 
2. Sub tuum praesidium 	4:05 
3. Canzona quinta a tre 	2:43 
4. Canzona seconda a tre 	4:26 
5. Deus in nomine tuo 	4:59 
6. Canzona prima a due 	9:56 
7. Veni Domine 	3:48 
8. Canzona quarta a tre 	3:00 
9. Canzona prima a tre 	6:36 
10. Salve Virgo Puerpera 	4:51 
11. Canzona terza a tre 	3:00 

Musicae Antiquae Collegium Varsoviense
Lilianna Stawarz - director

I wracamy do Mielczewskiego. Naszego „towaru eksportowego” w czasach siedemnastowiecznej Europy. Jak wieść niesie, różne utwory kapelmistrza Wazów krążyły wtenczas po Starym Kontynencie, a sporo orkiestr grywało Mielczewskiego z takiej czy innej okazji. I dzięki Bogu, że grywało, bo późniejsze dzieje naszych zbiorów do spokojnych i przyjemnych zdecydowanie nie należały; te wszystkie wojny i konflikty przetaczające się przez ziemie Rzeczypospolitej spowodowały, iż mało co byśmy z tej kolekcji mogli usłyszeć. Gdyby nie innostranców druzja…

Na płycie znalazła się oczywiście słynna canzona paryska czyli Canzona prima a due (określenie paryska przylgnęło do kompozycji za sprawą miejsca przechowywania źródła). To ten utwór, który często gości na różnych barokowych składankach z muzyką polską siedemnastego wieku (choćby na obu opisywanych w Klasycznej Niedzieli: Baroque in Poland Alla Polacca Ensemble i Polish Music Zespołów Warszawskiej Opery Kameralnej). Nawet dziś robi on wrażenie, a za życia kompozytora musiał być wręcz hitem ówczesnych salonów. Zaczyna się od modnej wtenczas bergamaski by ostatecznie przerodzić się w pięknie zaadaptowanego na potrzeby canzony mazurka. Cenne, nawiązujące do polskiej tradycji dzieło, na dodatek bardzo melodyjne i dopracowane harmonicznie.

Jednak Opera Omnia 4 to nie tylko paryski manuskrypt. Ślicznie instrumentowane Veni Domine, na trzy głosy i basso continuo cudownie kontrastują ze sobą tak partie wokalne, jak ubierające je w zdobioną szatę urokliwe tutti orkiestry. Oczywiście, jak w większości koncertów kościelnych tekst utworu jest ważny, jednakże nie można go oddzielać od harmonijnej muzyki. Tylko jako całość robi wrażenie. Podobnie zresztą skonstruowane są także pozostałe dzieła Mielczewskiego, zawarte na płytce. Każde z nich zasługuje na wyróżnienie, choć… tak po prawdzie zdaję sobie sprawę z tego, że po prostu płyta mi się podoba i tyle. Więc o wszystkich kawałkach płockiego kapelmistrza mógłbym pisać jedynie superlatywy. Toć po co tak czynić? Lepiej nie zwlekać i posłuchać. Zaiste, warto… ---classicsunday.wordpress.com

download (mp3 @320 kbs):

yandex mediafire ulozto solidfiles global.files workupload

back

1. Dixit Dominus 	4:05 
2. Confitebor 	5:59 
3. Beatus vir 	4:44 
4. Laudate pueri 	5:07 
5. Magnificat 	4:50 
Vespeme Dominicaks II 
6. Dixit Dominus 	6:04 
7. Confitebor 	7:24 
8. Beatus vir 	7:45 
9. Laudate pueri 	5:32 
10. Magnificat 	5:26 

Musicae Antiquae Collegium Varsoviense
Lilianna Stawarz - director

A oto i Marcin Mielczewski w kolejnej odsłonie zespołu Lilianny Stawarz. Czyli Opera Omnia nr 5, z muzyką XVII wiecznych nieszporów zatytułowanych Vesperae Dominicales. Rzecz z jednej strony absolutnie dla fanów, bowiem na albumie otrzymujemy w sumie dwie wersje tego samego dzieła, co dla zwyczajnego śmiertelnika może być kondensacją klasyki (w dodatku religijnej, więc śpiewanej) nie do zniesienia. A z drugiej jednak strony pozwalam sobie stwierdzić, że to muzyka dla wszystkich, którzy pragnęliby poszerzyć swoje muzyczne horyzonty i sięgnąć po utwory kompozytorów polskich z dawnych wieków, którzy na dodatek nie nazywają się… Chopin. No oczywista, że można też zacząć od czegoś przystępniejszego, ale… o tym już było.

Zatem, jak już się wspomniało Opera Omnia 5 zawiera dwie wersje czteroczęściowej kompozycji. Pierwsza z nich, to dzieło napisane dla biskupa Ołomuńca Karola (choć chyba jednak trzeba by rzec o nim z niemiecka: Carl) Liechtenstein – Castelcorno, a przechowywane dziś w „archiwum zamkowym” w Kroniemyżu, w tamtejszym zabytkowym … pałacu (bo istniejący przed wiekami zamek po przejściu Szwedów trzeba było dość gruntownie odnowić i to właśnie za sprawą wspomnianego biskupa przebudowano go na arcydzieło architektury barokowej, jednocześnie otaczając go parkiem plenerowym i ogrodem kwiatowym typowym dla tejże epoki). Druga zaś wersja wspomnianych vesperae to próba dzisiejszej rekonstrukcji kompozycji w oparciu o jej różne XVII odpisy, już to znajdujące się we Wrocławiu, już to w Gdańsku. Okazuje się, że dla śpiewających na albumie artystów stanowiły one podstawę do bardziej swobodnego zastosowania technik koncertujących względem utworów. Dzięki temu poszczególne części zyskują na bogactwie brzmienia, zachowując jednocześnie sporo wspólnych mianowników z pierwotnymi, kroniemyżskimi utworami.

Nieszpory z pewnością stanowi(-ły)ą o bogactwie mszy świętej. Oczywiście nie były one jej jedynymi partiami śpiewanymi, ale z pewnością wnosiły do liturgii ten pierwiastek niezwykły. Śpiew – nawet dziś – w dobie powszechnej komercji, lansu i spłycenia jego znaczenia jawi się nam czymś zupełnie niepojętym. Oczywiście, że każdy, kto potrafi mówić, potrafi też śpiewać, jednak nieliczni robią to w taki sposób, który zapiera dech, wywołuje dreszcze, tudzież żywsze bicie serca oraz łzy radości i rozpaczy na przemian. Tak jest dziś, nawet gdybyśmy spojrzeli na występy Lady Gagi, czy ryczenie Behemotha – cel jest nieodmiennie ten sam. Za pomocą śpiewu wywołać nasze poruszenie. I co tu więcej gadać – nie inaczej było przed wiekami: za pomocą śpiewu oddawano chwałę Bogu i traktowano to jako coś zdecydowanie „milsze Panu”, aniżeli zwykłe wygłaszanie modlitw.

Marcin Mielczewski, siedemnastowieczny kapelmistrz Wazów, ówczesna gwiazda muzyki na firmamencie kulturalnym nie tylko Rzeczypospolitej ale również Europy to postać w historii polskiej muzyki cały czas niedoceniana. Nie był żołnierzem, nie posiadał własnego księstwa na Zadnieprzu, nie wiódł wypraw na Moskwę czy Pohańców sprośnych – słowem niewiele o nim wiadomo. Jakaż to szkoda! Albowiem spuścizna muzyczna płockiego kapelmistrza jest po prostu zachwycająca. Vesperae Dominicales napisane dla von Liechtensteina a zagrane i zaśpiewane przez wspomniany ansambl na albumie Opera Omnia 5 to z jednej strony znak tamtych, niespokojnych a zarazem niezwykłych czasów, a z drugiej muzyka na wskroś religijna, pełna oddania i żarliwości. I pomyśleć, że coś takiego powstaje u nas w XVII wieku. Przez kraj nasz przewalają się wojny i powstania, jakich drzewiej nie miewaliśmy, a kapelmistrz Karola Ferdynanda pisze sobie arcydzieło za arcydziełem. I to nie do szuflady, ale ku uciesze dworów barokowej Europy, w której czas Bacha i Haendla jeszcze nie nadszedł. Taka to muzyka wówczas nie dość, że powstaje Koronie, to jeszcze dotrwa do naszych czasów, jakby te płomienie, które strawiły obie Rzeczypospolite nie imały się owego papieru, cierpliwego dokumentalisty naszej historycznej świetności.

Mając dziś wiedzę (pewnie, że niepełną, ale też nie narzekajmy ponad miarę) na temat tamtych czasów, a zwłaszcza stosowanej wówczas swobody wykonawczej możemy się cieszyć obiema wersjami dzieła Mielczewskiego, jakie na albumie wydanym przez Pro Musica Camerata zaprezentowała nam orkiestra Musicae Antiquae Collegium Varsoviense. Różnice? Oj, nie będę omawiał. Uważny słuchacz z pewnością je rozpozna.. ---classicsunday.wordpress.com

download (mp3 @320 kbs):

yandex mediafire ulozto solidfiles global.files workupload

back

O gloriosa Domina 
1. Kyrie 	0:50 
2. Gloria 	4:08 
3. Credo 	6:16 
4. Sanctus 	2:45 
5. Agnus Dei	 1:18 

Missa Cerviensiana 
6. Kyrie 	1:17 
7. Gloria 	3:14 

Missa triumphalis 
8. Kyrie 	2:15 
9. Gloria 	4:50 

Missa Sancta Anna 
10. Kyrie 	1:36 
11. Gloria 	3:15 
12. Credo 	6:05 
13. Sanctus 	1:44 
14. Agnus Dei 	1:29 

Musicae Antiquae Collegium Varsoviense
Chamber Choir of the Warsaw Chamber Opera
Lilianna Stawarz - director

The oeuvre of Marcin Mielczewski-both those works which have been preserved to this day, and those known only from inventories-shows that his main field of compositional activity was religious music. Among his religious compositions, an important place is occupied by masses composed both as polyphonic a cappella works, and as vocal and vocal-instrumental concertato works. We know that Mielczewski composed at least twenty four masses: eighteen concertato works and six a cappella with added basso continuo. Unfortunately, of the concertato masses, only two have been preserved in their entirety (i.e. as a complete cycle) up to our time: the Missa O Gloriosa Domina and the Missa Sancta Anna, another two masses have survived as incomplete cycles comprised of only two movements-Kyrie and Et in terra-namely, the Missa Triumphalis and the Missa Cerviensiana, from another five, individual parts have been preserved, and the titles of nine are known to us only from inventories.

The masses for which all parts have survived show great variety in scoring.

The six-voice Missa O Gloriosa Domina has the classic complement of voices with doubled soprano and tenor: 2CA2TB.

The Missa Triumphalis has survived in one source as a composition for two four-voice choirs (CATB-CATB) with a six-part instrumental ensemble comprised of two violins and four trombones, according to another source, this is an eight-voice mass without instrumental ensemble. Most probably, the discarding of the instrumental ensemble in this second source is just a result of the contemporary performance practice of adapting scoring to the performance capabilities of a given ensemble.

The Missa Cerviensiana was composed for six-voice choir (2CA2TB), a coro ripieno with the same voicing, and a six-part instrumental ensemble identical to the one in the Missa Triumphalis.

Another mass with a similar-sized score is the Missa Sancta Anna. Its performance ensemble is comprised of six-voice choir (2CA2TB), coro cappella with the same voicing, and six-part instrumental ensemble consisting of two violins, three trombones and bassoon. In some manuscripts originating from Gdańsk, beyond this, an instrumental ensemble was added at that time, whose task was to double some of the existing parts, both vocal and instrumental.

We do not include them here, for they only represent evidence of performance practice in Gdańsk. In the concertato masses known only from indirect sources, we can determine the scoring merely in the area of quantity of voices in the ensemble, sometimes quantity of vocal and instrumental parts. Of the masses known only by their titles, one is six-voice, two, eight-voice, three, twelve-voice (though in one of them [Missa Poloni], it is indicated that this twelve-voice scoring consists of six vocal and six instrumental parts, another, untitled, is placed in the group of masses cum instrumentis, thus, its scoring could have been just as in the Missa Poloni), and three, sixteen-voice. In the group of masses from which only individual parts have been preserved, one of them is five-voice (classic complement of voices with doubled tenor), two, eight-voice bi-choral with classic complement of voices CATB-CATB, two, twelve-voice: one of them (Missa concertata secundi toni) is composed for two six-voice (2CA2TB-2CA2TB) choirs, however, the other (of which only the basso continuo part has been preserved), is described as a 6 et 12. We cannot determine today whether this is an only six-voice work, or whether it was composed for six vocal and six instrumental parts-which would be probable, in that six vocal and the same number of instrumental parts is the most typical scoring in Mielczewski's works. ---Zygmunt M. Szweykowski, mi.pl

Szósta część twórczości Marcina Mielczewskiego, a ostatnia, którą posiadam (niestety na dwie pierwsze płyty z muzyką płockiego kapelmistrza się nie załapałem). Opera Omnia 6 zawiera rejestrację wszystkich mszy, jakie Mielczewski napisał. Pierwsza z nich, Missa Super ‘O Gloriosa Domina’ to sześciogłosowa kompozycja na dwa soprany, dwa tenory, alt i bas. Rzekomo oparta jest o hymn rycerstwa polskiego z XVII wieku (jeśli wierzyć Janowi Chryzostomowi Paskowi, któren był tak miły, iż wskazał na ową pieśń – O Gloriosa Domina – jako utwór śpiewany przez polskie wojsko podczas rejzy Czarneckiego na Danię.

„… Wychodząc tedy za granicę, kożdy według swojej intencyi swoje Bogu poślubił wota. Zaśpiewało wszystko wojsko swoim trybem: O Gloriosa Domina!, konie zaś po wszystkich pułkach uczyniły okrutne pryskanie, prawie aż serca przyrastało i wszyscy to sądzili pro bono omine, jakoż i tak się stało. Poszliśmy tedy tym traktem od Międzyrzecza; przechodziło wojsko pagórek, z którego widać było granicę polską i miasta. Jaki taki obejrzawszy się, pomyśli! sobie: „Miła ojczyzno, czy cię też już więcej oglądać będę!”…*

Faktycznie coś w tym może być. Poszczególne części charakteryzują się bowiem niezwykłym wręcz patosem. Jest tak rycersko, jak tylko możemy sobie to wyobrazić. Mielczewski, który owej pieśni oddał swój kompozytorski sznyt przepięknie wykorzystał melodykę i harmonie wokalne, jakie z pewnością męskie głosy polskich żołnierzy, śpiewających owe hymny niejednokrotnie słyszał. Dzięki temu poszczególne partie zachwycają. Rzadkim w polskim baroku rozmachem, a gdy uświadomimy sobie, że ‘O Gloriosa Domina’ to… msza, robi się wówczas naprawdę niesamowicie.

Zresztą – nie tylko hymn wojsk polskich brzmi tu tak cudownie. Pozostałe msze, tak napisana dla opactwa w Czerwińsku (należącym wtenczas do biskupów płockich) Missa Cerviensana, jak i dla gdańskich kościołów skomponowana (najpewniej) Missa Triumphalis (aż szkoda, że zachowały się tylko dwa jej – wykorzystywane w liturgii fragmenty), a także zaginiona w oryginale Missa Sancta Anna (też z Gdańska pochodząca) to przykład porywającego wykorzystywania techniki koncertującej przez kapelmistrza płockiej kolegiaty. Marcin Mielczewski pokazuje tu nadzwyczajną klasę i światowy warsztat, prokurując dla nas utwory o brzmieniu – powiedzieć, że zachwycającym – to nic nie powiedzieć. Praktycznie każda część to perełka muzyki barokowej z czasów I Rzeczypospolitej. Ależ to nasze państwo musiało mieć wówczas potencjał, aż żal bierze, że go do naszych czasów nie stało.

Opera Omnia 6, album poświęcony Mielczewskiemu przez warszawski ensambl Musicae Antiquae Collegium Varsoviense pod dyrekcją Lilianny Stawarz to dzieło najpiękniejsze w moim przekonaniu. Nie do pomyślenia, że mam ten album tyle czasu, i do teraz czekałem, by się nim z wami podzielić. Arcydzieło muzyki polskiej, powiedziałbym – marsz po album do sklepu – ale nie wiem, czy da się go jeszcze gdziekolwiek kupić… ---classicsunday.wordpress.com

download (mp3 @320 kbs):

yandex mediafire ulozto solidfiles workupload

back